Hz. Ali’nin “İlim bir noktaydı, âlimler onu çoğalttı.” sözü kulağıma daima “Türk aydınları da onu yerle yeksan etti!” şeklinde noktalanmaya müsait gelmiştir. Türk milleti, aydınlarından çektiğini kaynanalarından çekmemiştir. Modernleşmemiz savrulmanın, dil maceramızsa aldanma ve aldatmanın hikâyesidir.
“Yedi yüz kerre yanılmak ne demek bir cüzde?
Böyle olmaz a benim hafızım ezber dediğin.”
Önce Türkçü (Ziya Gökalp’in Türkçülüğün Esasları’nda söylediğine göre İkdam Gazetesi çevresi, bilhassa Fuat Raif Bey ve kısmen Türk Derneği kadrosu), sonra Batıcı ve Kemalist bazı aydınlar Türkçeye kıyısından köşesinden değil, ihtişamlı gövdesinin en muhkem yerinden, bin yıllık kelimeleri üzerinden, sırf Arapça veya Farsça kökenli oldukları gerekçesiyle vuragelmiştir. Eşinin yüzündeki kusuru kırk yıl sonra fark eden adam telaşıyla âni bir tasfiyeye girişen bu anlayışa göre bu sefil ve zararlı kelimelerle, hububat tarlasına musallat olan kışlamış kımıl zararlılarıyla mücadele edercesine savaşılmalı, bunlar mübarek lisanımızdan ayrıştırılmalıdır. Tipik bir dil ırkçılığı tezahürü olan bu yaklaşımın en büyük gafleti, dili kesilip biçilebilecek, sökülüp takılabilecek bir “sentetik parçalar yığını” olarak mülahaza etmesidir. Bu kişiler Arapça-Farsça kelimelere habis kanserli doku muamelesi yapmış ve onları endoskopik rezeksiyon ile kesip atabileceklerini düşünmüşlerdir. Ne var ki onların tavrı, kanseri tedavi eden bir cerrah hassasiyetinden çok meşe ormanına baltayla dalan köylü hoyratlığını andırmıştır: Fazlaca ölçüp biçmeden, ötesini berisini düşünmeden kes kesebildiğin kadar; her kestiğin dal, her kırdığın budak senin menfaatinedir! Gökalp “Halk lisanına geçmiş olan Arabî ve Farisî kelimeleri Türkçeden çıkarmak, bu lisanı en canlı kelimelerinden, dinî, ahlâkî, felsefî tâbirlerinden mahrum edecekti” der. Halk için yabancı kelimelerden daha yabancı olan öz Türkçe kelimeler, dili sadeliğe götürecek yerde karmaşaya sürüklemiştir.
