Düşünür Kemal Tahir’in fikirlerinde üç başlık öne çıkıyor: Batılılaşma karşıtlığı, devletçilik ve yerlilik… Karakterlerine “sufle” vermeyi seven bir romancı olduğu için onun takipçileri ya da karşıtları tarafından, yalnızca romanları okunarak, bilir bilmez çarpıtılan görüşlerini anlamak, açıklamak, berraklaştırmak için muhakkak roman dışında yazdıklarına da bakmak gerekiyor. Yazarın en gür sesini bütün çıplaklığıyla tuttuğu “tarih notlarında” duyabiliriz belki. Notları, yazarın ölümünden sonra, üzerinde tekrar çalışma ve düzeltme yapma şansı bulamadan yayınlandığı için ihtiyatla okumakta fayda var. Hele ki söz konusu, “yahu yine yanılmışız” demekten asla gocunmayan Kemal Tahir gibi bir isimse.
Ölümünden çok sonra yayınlanan Notların 11. cildi “Batılaşma” üzerine. Aşağıda eleştirel yaklaşmadan, salt özetlemekle yetindiğim değerlendirmeleri, aklımızın bir yanıyla 1960’lı yılların iklimini hatırlayarak okumalıyız. Bazı metinler ve kitaplar yazıldıkları ve konu edindikleri dönemin siyasî, toplumsal ve entelektüel gündemi göz ardı edilerek okunursa, tarihsel bağlamından kopacak ve boşlukta anlamsızlaşacaktır. Kemal Tahir, Türkiye için sosyalizmin ciddî bir seçenek olup olamayacağının, olacaksa da nasıl olacağının tartışıldığı bir dönemin aydınıdır. Romanları ve düşünceleri “altmışlı yılların ikliminde” yeşerip dal budak sarmıştır.
