Martin Heidegger terminolojisindeki “Anonim Kişi” kimdir veya neyin nesidir sorusuna ilk olarak şu yanıtı verebiliriz: İşbu yazıyı okuyorsanız ya Anonim Kişi değilsinizdir yahut da Anonim Kişiliğinizden sıyrılmaya yatkınsınızdır. Sözü eğip bükmeden söylersek, Anonim Kişi başlıklı bu yazıyı Anonim Kişiliğini sabitlemiş bir kimse asla okumayacaktır.
Anonim Kişi mekanik insandır. Beşerlik tarafı ağır basan kimsedir. Anonim Kişi muayyen bir kültür seviyesinde ise maske takan bireydir. Kültür seviyesi muayyenin altındaysa şayet, maskesi epeyce şeffaftır ve kendi dünyasında belirgin bir doğal hayat sürmektedir. Muayyen kültür seviyesindeki Anonim Kişi kendi cehaletinin (kendi mekanikliğinin) farkında bulunmayan ama kendisini çağdaş ve medeni sanan bir ahmaktır. Maskeli Anonim Kişi fert olduğu kuruntusuyla yaşarken ferdiyetin prensiplerinden körlük derecesinde bihaberdir. Onun maskesi hem başkaları karşısında gerçek yüzünü örter hem de kendi maskesi yüzünden yine kendisini görmesini engeller. Şeffaf maskeli Anonim Kişi ise çok daha mâsumdur ve onun gerekçeleri çok daha makuldür.
Heidegger’in düşüncesinde Anonim Kişinin benliği gerçek dışıdır; gerçek dışı ben, Heidegger’e göre, stok varlık seviyesine indirilmiş bendir ve kendini kaybetmiş bendir. Bir insanın kendi benliğini indirgemesi insanlık hakikatine ters düştüğü için gerçek dışıdır. Sahte benlik mi demeliyiz buna? Maske söz konusu olduğuna göre orada sahtelik yoktur diyemeyiz. Heidegger’in izahına göz atalım: “Anonim Kişi şahsiyetinden soyunmuş bir tarzda var olur. O kendini gelecek ve geçmişin ihmali pahasına şimdiki zaman ilgileri içinde dağıtmıştır. Anonim Kişinin hayatını düzenleyen zaman, saat ve takvim zamanıdır.”1
Geçmiş ve gelecek hassasiyeti nostaljinin ve popüler kaygıların ötesine geçemeyen Anonim Kişi esas itibarıyla şimdiki zamanda sıkışıp kalmış olan robotumsu insandır. Şimdiki zamana hapsolmuşluğuna mukabil dağınıktır çünkü onun ilgileri kendi yüksek şahsiyetinin oluşmasını engelleyen bölük pörçük tutkulardır. Anonim Kişi geçmişten de gelecekten de kopuktur. Anonim Kişi yüz yıl sonrasını sâdece görünüşte (yüzeysel mahiyette) düşünür. Geçmiş zamanlar ise Anonim Kişi’nin popüler merakıyla sınırlıdır. Bunu örneklemeye çalışalım: Anonim Kişi bin yıl önce Selçuklu ne yapmıştır umursamaz. Anonim Kişi kendi vatanının bin yıl sonraki vaziyetine gündelik siyasî çalkantılar çerçevesinde ilgi besler. Oysaki anonim olmayan yüksek şahsiyetli kişi geçmişle geleceği şimdide barındıran ufku geniş kimsedir. Anonim Kişi gelecek zamandaki uçan arabaları düşlerken felsefî hayallerin eşiğinin önünden bile geçemez. Anonim Kişi ne olacak bu dünyanın hâli yakınması içerisindeyken bile bu dünyayı o hâle sürükleyen olumsuzlukların failinin kendisi olduğunu fark ettiği hâlde konforundan taviz vermeye yanaşmayan egoist bireydir. İşte bu nedenle Heidegger bu kişiye şahsiyetli kişi diyemiyor. Bununla birlikte o kişi görünüşte şahsiyet sahibidir. Hem başkaları nazarında hem kendi nazarında şahsiyet sahibidir. Fakat tabiî ki ondaki şahsiyeti inkâr etmeyen söz konusu başkaları da Anonim Kişi tayfasındakilerdir. Anonim Kişilerin gerçek benler olmadıklarını ancak ve ancak hakiki şahsiyete malik anonim olmayan kişiler idrak edebilirler.
